Z WILKIEM NA PLASTRONIE

Z wilkiem na plastronie.

Historia krośnieńskiego sportu żużlowego

 

Muzeum Podkarpackie w Krośnie od kwietnia do czerwca 2016 r. będzie prezentowało wystawę poświęconą historii sportu żużlowego w Krośnie.

Mecze żużlowe w Krośnie cieszą się od lat niesłabnącym zainteresowaniem mieszkańców zarówno Krosna jak i pobliskich miejscowości. Dźwięk motocykli żużlowych wpisał się w charakter miasta, a wielu ludzi nie wyobraża sobie letniego niedzielnego popołudnia bez podziwiania zawodników startujących na czarnym krośnieńskim torze.

Historia sportu żużlowego w Krośnie sięga lat 40 XX w. W 1946 r. przy ówczesnym Miejskim Klubie Sportowym „Legia” Krosno powstała sekcja motorowa. Jej założycielem i jednocześnie kierownikiem sekcji rajdowo-turystycznej był Bogusław Muller. Zawodnicy ścigali się w dwóch odmianach: rajdowo-turystycznej i rajdowo-wyścigowej. Zawody turystyczne odbywały się między miastami województwa rzeszowskiego. Zawodnicy startowali na przedwojennych motocyklach tj.: Sokół, DKW i BMW. W 1951 r. krośnieński „Włókniarz” zorganizował rajd turystyczny prowadzący z Krosna do Gdyni i z powrotem, w którym uczestniczyły kluby z całej Polski.

Sekcją rajdowo-wyścigową kierował Stanisław Wajda. Zwodnicy startowali w wyścigach, które stanowiły eliminacje do Mistrzostw Okręgu Polskiego Związku Motorowego w Rzeszowie. Trasy poprowadzone były podobnie jak w przypadku odmiany turystycznej pomiędzy miejscowościami województwa rzeszowskiego. Zawodnicy jeździli na przerobionych motocyklach typu Jawa 250 ubrani w dwuczęściowe, skórzane kombinezony, czapki z daszkiem, rękawice i okulary.

Największe sukcesy odnosił Edward Węklar, który w 1954 r. został rajdowym mistrzem Okręgu PZM w Rzeszowie, a w 1955 r. zajął trzecie miejsce w finale Motorowego Pucharu Polski. Innym zawodnikiem odnoszącym sukcesy był Andrzej Szczepański, który w 1954 r. zdobył tytuł mistrzowski Okręgu PZM w Rzeszowie w wyścigach motocyklowych w klasie 250. Oprócz wspomnianych już zawodników w zespole „Włókniarza” startowali również: Mieczysław Kostański, Kazimierz Paczosa, Witold Błażejowski, Stanisław Kamiński, Kazimierz Kubit, Wiesłąw Kręt, 

Historia sekcji motorowej krośnieńskiego „Włókniarza” trwała do połowy lat 50., kiedy to z powodu kłopotów finansowych została ona rozwiązana.

W 1949 r. rozpoczęła się budowa stadionu „Włókniarza” Krosno, a wraz z nim zrodziła się idea utworzenia sekcji żużlowej. Z myślą o niej, na nowym stadionie powstał tor żużlowy. W 1950 r. zostały zorganizowane pierwsze pokazowe zawody żużlowe, kiedy tor nie był jeszcze zabezpieczony drewnianymi bandami. Wykonano je dopiero w 1953 r. i wtedy też uzyskał licencję. Jednak z powodów finansowych żużlowa sekcja „Włókniarza” Krosno nie została utworzona. Pomimo tego tor został wydzierżawiony najpierw drużynie AMK Kraków, później zaś drużynie Unii Tarnów, która wówczas nie posiadała własnego stadionu żużlowego. Obie drużyny oprócz treningów i meczów pokazowych rozgrywały także spotkania ligowe. Widząc spore zainteresowanie tą dyscyplina sportu mieszkańców miasta zdecydowano się przeznaczyć odpowiednie środki pieniężne na powstanie krośnieńskiej drużyny żużlowej.

Jesienią 1956 r. już przy klubie sportowym „Legia” powstała sekcja żuzlowa. Jej kierownikiem został Kazimierz Paczosa. Pierwszym trenerem został były żużlowiec pochodzący z Częstochowy Marian Kaznowski. Do sekcji zgłosiło się kilkudziesięciu chętnych. Poprzez selekcję trener Kaznowski wyłonił grupę 10 zawodników, wśród których trzon stanowili byli zawodnicy sekcji motorowej. Pierwszymi zawodnikami tworzącymi klub żużlowy byli: Andrzej Szczepański, Edward Węklar, Kazimierz Węklar, Witold Błażejowski, Roman Gąsior, Andrzej Winch, Wiesław Kręt i Włodzimierz Niezgoda.

W kolejnym sezonie zespól pod nazwą „Legii” Krosno został zgłoszony do rozgrywek trzeciej ligi grupy „Południe”. Pierwszy mecz w historii krośnieńscy zawodnicy rozegrali z drużyną CSK Czeladź przegrywając go zaledwie trzema punktami. Pierwsze zwycięstwo „Legia” Krosno odniosła zwycięstwo na własnym torze z zespołem Unii Tarnów.

Tak rozpoczęła się historia sportu żużlowego w Krośnie, która trwa po dziś dzień. Nie obyło się bez zawirowań. Z powodu kłopotów finansowych, w 1961 r., doszło do fuzji dwóch krośnieńskich klubów „Legii” i „Krośniański”. Powstał wówczas Międzyzakładowy Związkowy Klub Sportowy „Krosno”, a w 1963 r. Krośnieński Klub Sportowy „Karpaty”. Pod tym szyldem zespół startował do 1969 r., kiedy to z powodu kłopotów finansowych, sprzętowych i kadrowych sekcja żużlowa została rozwiązana. Motocykle żużlowe zamilkły na krośnieńskim torze na osiemnaście lat.

Temat reaktywacji sekcji żużlowej pojawił się w Krośnie w 1984 r. Grupa pasjonatów, chciała, aby motory żużlowe znów rozbrzmiewały na krośnieńskim torze. W maju 1986 r. powstał Społeczny Komitet Reaktywowania Sekcji Żużlowej w Krośnie na czele z przewodniczącym Stefanem Lubasiem. Zorganizowano pokazy żużlowe na krośnieńskim torze z udziałem zawodników Unii Tarnów. W 1987 r, powstał Krośnieński Klub Żużlowy, który przyjął barwy żółto-czerwono-czarne z wizerunkiem głowy wilka na plastronie, który od tego czasu stał się znakiem rozpoznawczym krośnieńskich żużlowców. W międzyczasie zmodernizowano tor, aby mogli się na nim ścigać zawodnicy, a także zorganizowano dwa turnieje towarzyskie. Zorganizowano również szkółkę dla adeptów żużlowych, którą prowadził legendarny zawodnik Stali Rzeszów Florian Kapała.

1988 r. był rokiem przełomowym. Wówczas to Krosno powróciło na żużlową mapę Polski. Pierwszym trenerem KKŻ-tu został legendarny  Edward Jancarz. Historia krośnieńskiego sportu żużlowego rozpoczęła się na nowo.

Z okazji 60-rocznicy powstania sekcji żużlowej w Krośnie Muzeum Podkarpackie zamierza przypomnieć historię i tradycję tej dyscypliny sportu. Ekspozycja podzielona jest na dwie części. Pierwsza dotyczy historii powstania klubu żużlowego w Krośnie z zaakcentowaniem działającej wcześniej sekcji motorowej. Cezura czasową dla tej części wystawy jest rok 1969, a więc zawieszenie działalności sekcji żużlowej. Druga część poświęcona została historii speedwaya w Krośnie w latach 1988-2016, z uwzględnieniem starań o reaktywację klubu żużlowego.

Na wystawie zaprezentowane zostały archiwalne fotografie i dokumenty. Całość ekspozycji uzupełniają przedmioty związane z dyscyplina żużlową. Zobaczyć można m.in. motocykle żużlowe, sprzęt używany przez zawodników oraz pamiątki związane ze sportem żużlowym w Krośnie w tym te należące do zawodników startujących w klubie.

Ekspozycja przygotowana została we współpracy z Krośnieńskim Stowarzyszeniem Motorowym. Zaprezentowano na niej eksponaty pochodzące ze zbiorów KSM  Krosno, Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, Zespołu Szkół Mechanicznych im. Stanisława Staszica w Krośnie, Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Krośnie oraz zbiorów prywatnych.

 Łukasz Kyc